Aquarel Gesicht op Laren heeft historische waarde
In deze editie van Laren! Magazine hebben we in de rubriek ‘Vroeger en nu’, wel een bijzondere weergave van een gezicht op de Larense dorpskern.
Het gaat namelijk om een aquarel die zo’n anderhalve eeuw geleden, waarschijnlijk tussen 1870 en 1875 is gemaakt door de Zutphenaar Paul Visser. Hij maakte de aquarel, die als titel meekreeg ’Gesicht op Laren’, gezien vanaf het plein van Aris Frieterie.
Paul Visser, die trouwde met de Larense schoenmakersdochter Gerharda Johanna Bannink, gaf nadat hij het aquarel had gemaakt weg aan een vereniging in Laren. Niet vermeld wordt welke vereniging, maar wel dat deze vereniging tijdens een festiviteit het kleinood heeft verloot en dat het toen in bezit kwam de familie Hijink, wonende op het ‘Lenderinck’, waar nu de familie Lans woont.
Wijlen de heer Reinder Bolt kwam in het bezit van het aquarel (dat in werkelijkheid niet de juiste verhouding weergeeft van de dorpskern). Hij zag daarin een historische waarde. Omdat het aquarel bewaard was in matige ‘leefomstandigheden’, raadpleegde Bolt enkele restauratie-specialisten, die overgingen tot het restaureren van het exemplaar. Op de oude foto staat links Herberg Witkamp, met duidelijk zichtbaar het paaltje dat de gevel van het huis moest beschermen. Het pad dat toen voor Witkamp liep noemde men de Boter- of Kobusstraat.
De naam Witkamp is door de jaren heen in ere gehouden en wordt al zo’n 120 jaar bewoond door de families Reurslag. De boerderij op de achtergrond is ’t Klooster, waar toen de familie Wansink woonde. Jarenlang was de familie Vrielink eigenaar van de boerderij en daarna was er een yogacentrum. Naast genoemde boerderij stond ook nog een huis met een luidklok. Dit huis, toen beter bekend als ‘het huis van de Wilde’, is echter verdwenen. Duidelijk in beeld op de achtergrond is de kerk, de zogenaamde ‘Waterstaatskerk’. Deze is in 1835 gebouwd ter vervanging van een eeuwenoude kapel. Paul Visser heeft op de aquarel ook nog een klein gedeelte van Herberg Stegeman weer gegeven.
Het duidelijkst in beeld is wel Herberg ’t Langenbaergh met daarbij de schuur voor de stalling van paarden en rijtuigen voor passanten. De Herberg werd jarenlang bestierd door de familie Eggink. Vanaf 1980 kwam ’t Langenbaergh in het bezit van Joke en Bennie Paalman en in 1996 werd de horeca gelegenheid gekocht door Gerrit en Gerrie Stegeman. Anita Brouwer en Arjan Wesseldijk zijn sinds de eeuwwisseling, al 21 jaar de trotse eigenaren geweest van genoemde Herberg. Vanaf 1 januari 2021 zijn Bertus en Gretha Wuestman eigenaar van deze horeca gelegenheid, 't Langenbaergh. De familie Wuestman maakt een appartement van de bovenste verdieping en het Grand Café Bistro-rant ’t Langenbaergh wordt nog een paar jaar gehuurd door Anita en Arjan.
Wanneer we even terug gaan naar de oude foto, zien we tussen de Herberg en de schuur links een pomp staan, die waarschijnlijk heeft gefungeerd als dorpspomp. De reeds eerder genoemde Reinder Bolt gaf mij in 1987, toen we de aquarel bekeken, te kennen dat hij dit kleinood erg graag in de Larense dorpskern terug zag keren. Zijn wens ging in vervulling, want op zaterdag 8 mei 1993 opende burgemeester E.J. Hoogendijk-Van Duyn, samen met de Larense kinderen Bianca Bielderman en Laura Holterman een replica van de dorpspomp die vroeger bij ’t Langenbaergh stond.
De pomp die door toedoen van de groep Leefbaarheid van Wakker Laorne gestalte kreeg op het terrein van bakker Berendsen (nu Aris Frieterie), had volgens de toenmalige voorzitter van de groep Leefbaarheid, Henk Marsman, symbolische betekenissen. Zo liet Marsman toen weten dat de pomp symbolisch staat voor de ‘verdroging’ van de kleine kernen en de drie keien die bij de pomp waren gelegd, vormden toen de drie kernen van de gemeente Lochem. De KMV Apollo, folkloristische dansgroep Smos as Walear en kinderen van de Speella met oud-Hollandse spelen zorgden mede voor een feestelijke opening.
Tekst: Jan Eggink • Fotografie: Anke Kolkman
